خلق (مفردات‌قرآن)خلق از اصطلاحات قرآنی در اصل به معنای تقدیر و در قرآن کریم به معنای آفریدن و آفریده بیش از چهل بار به کار رفته است. ۱ - واژهشناسیمعانی خلق به به شرح ذیل است: ۱.۱ - تقدیراصل خلق بمعنی اندازه‌گیری و تقدیر است و چون آفریدن توام با اندازه‌گیری است لذا خلق را آفریده و آفریدن معنی می‌کنند. راغب می‌گوید: اصل خلق بمعنی اندازه‌گیری درست می‌باشد (التقدیر المستقیم) و در ابداع شی‌ء... و ایجاد آن بکار می‌رود... در قاموس گفته خلق بمعنی تقدیر است. طبرسی ذیل آیه ۲۹ بقره می‌گوید: «اَصْلُ الْخَلْقِ التَّقْدِیرُ» همچنین است قول ابن اثیر در نهایه. ۱.۲ - آفریدنامّا خلق بمعنی آفریدن مثل اَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْاَمْرُ بدان آفریدن و دستور مال خداست و آن بدین معنی بیشتر از چهل بار در قرآن آمده است. یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ ما خَلْقُکُمْ وَ لا بَعْثُکُمْ اِلَّا کَنَفْسٍ واحِدَةٍ. امّا خلق بمعنی آفریده (مخلوق) نحو اَ اِذا کُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً اَ اِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً اِنْ یَشَاْ یُذْهِبْکُمْ وَ یَاْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ و سایر آیات خلق در قرآن کریم اغلب نزدیک به تمام در کار خدا استعمال شده ولی بعضا در کار آدمی نیز بکار رفته چنان که در باره حضرت عیسی آمده وَ اِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ بِاِذْنِی و مثل فَتَبارَکَ اللَّهُ اَحْسَنُ الْخالِقِینَ. ناگفته نماند: این خلقت تصرف در خلق اللّه است یعنی مثلا از خاک و چوب خانه درست کردن و گرنه خالق اصلی خداست لا غیر چنانکه فرموده هَلْ مِنْ خالِقٍ غَیْرُ اللَّهِ.... ۱.۳ - خلق بر وزن قفل و عنقخلق (بر وزن قفل و عنق) بمعنی عادت و طبع و مروّت و دین است چنانکه در قاموس و اقرب گفته وَ اِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ «حقّا که تو بر خلق عظیمی استواری». راغب می‌گوید: خلق (بر وزن فلس و قفل) در اصل یکی‌اند اوّلی مخصوص هیئت و اشکال و صور ظاهری است و دوّمی مخصوص به قوا و صفات است که با بصیرت قابل درک می‌باشد. ۲ - پانویس۳ - منبع• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خلق»، ج۲، ص۲۹۲. رده‌های این صفحه : اصطلاحات ادبی | اصطلاحات قرآنی | قاموس قرآن | واژگان قرآنی | واژه شناسی واژگان قرآن
|